Uważne czytanie - podstawowe zasady

Udostępnij

Dział: dla maturzysty

Matura już niebawem, więc przyda się kilka informacji o podstawowych zasadach uważnego czytania. Jest to elementarna technika, którą każdy realizuje zwykle w wypracowany indywidualnie sposób i we właściwym sobie stylu. Są jednak pewne, wypracowane w praktyce, stosunkowo uniwersalne schematy określające kolejne konieczne etapy i elementy. To one składają się na dokładne, rzetelne czytanie ze zrozumieniem różnego rodzaju materiału.

Podstawowe zasady uważnego czytania:

CZYTAJ.
Przeczytaj fragment tekstu. Postaw ołówkiem znak (+) obok każdego akapitu, który zrozumiałeś. Postaw znak zapytania (?) obok każdego akapitu, w którym znajdujesz coś, czego nie rozumiesz.

SAMOTŁUMACZENIE.
Na końcu każdego akapitu zrób przerwę, aby wyjaśnić sobie własnymi słowami to, co właśnie przeczytałeś. Co jakiś czas wracaj do akapitu.

AUTOROZUMIENIE.
Wróć do każdego ze znaków zapytania (?) i teraz zastanów się, czy potrafisz zrozumieć akapit.

PONOWNIE PRZECZYTAJ partie tekstu sprawiające ci trudność, by przekonać się, czy nadal są niezrozumiałe.

SPRECYZUJ dokładnie istniejący problem, aby stwierdzić, skąd wynikają trudności ze zrozumieniem tekstu:

Czy chodzi o trudne słowo lub nieznane słownictwo?
Czy chodzi o trudne zdanie lub niezrozumiały język?
Czy chodzi o temat, o którym niewiele wiesz?

WYPRÓBUJ strategię naprawczą:

Posłuż się słownikiem (np. tym umieszczonym w podręczniku) lub innymi pomocami językowymi.
Przyjrzyj się obrazkom lub innym znakom graficznym.
Przeanalizuj inne części rozdziału (streszczenie, diagramy, przypisy i inne).

WYJAŚNIJ sobie, czego dokładnie nie rozumiesz lub co jest dla ciebie niejasne.

Zwróć się o POMOC do nauczyciela lub kolegi, bądź koleżanki z klasy.

Zasady - „Co AUTOR MIAŁ NA MYŚLI?"

Co autor próbuje powiedzieć?
Jakie jest przesłanie autora?
O czym autor mówi?
Czy autor jasno tłumaczy temat?
Czy wiąże się to z informacjami, które autor podał nam wcześniej na ten temat?
Jak to się wiąże z informacjami, które autor podał nam wcześniej?
Jakiej wiedzy wcześniejszej oczekuje od nas autor?
Czy autor mówi nam, dlaczego?
Jak sądzisz, dlaczego autor mówi nam to właśnie teraz?

Zasady – WNIKLIWE CZYTANIE

TEMAT:

O czym jest ta część rozdziału?
Co już wiem na dany temat?
Jaką wiedzę mam zamiar zdobyć po przeczytaniu tego tekstu?

GŁÓWNA MYŚL, ZAŁOŻENIE:

Co jest istotą tego materiału?
Dlaczego autor ten materiał napisał?
W jaki sposób materiał ten mógłby być mi przydatny?
Na czym powinienem się skoncentrować?

GŁÓWNE TEMATY:

Jakie tezy stawia autor?
Jakie są kluczowe argumenty i wnioski?
Gdyby powstało streszczenie tego materiału, jakie byłyby najważniejsze myśli odnoszące się do większości szczegółów?
jakie są przekonania autora?

STRUKTURA:

Jak materiał został skonstruowany?
W jaki sposób jest podzielony?
W którym miejscu powinienem najbardziej się skupić?

NAJISTOTNIEJSZE SZCZEGÓŁY:

Czy są jakieś fakty, na które zdecydowanie muszę zwrócić uwagę?
Co wyróżnia ten materiał?
Czy zawiera on teksty napisane pogrubioną czcionką lub kursywą, cytaty albo wyrazy napisane dużymi literami?
Czy są tutaj jakieś zdania kluczowe, które wydają się ważne?
W jakim stopniu jest mi znany materiał?
Jakie szczegóły z tego materiału są mi znane?

STYLE:

Co zauważyłem w odniesieniu do pisania? Złożoność zdań? Nagromadzenie słownictwa?
Czy język tekstu jest płynny?
Czy można go będzie czytać z łatwością?

TON - PODEJŚCIE - NASTRÓJ:

Czy autor wyraża pogląd na temat zawartego w materiale problemu?
Czy mogę odnaleźć jakieś jego emocje w materiale?
Jaki nastrój przebija z tekstu? Złość? Humor? Entuzjazm? Krytycyzm? Sarkazm? Ironia?
Rozsądek? Perswazja? Inspiracja? Objaśnienie?
Jeśli autor musiałby przygotować najważniejszą w życiu prezentację o swoim materiale, co by w niej zawarł?

Zasady – CZYTANIE ZADAŃ MATEMATYCZNYCH

Czytaj dokładnie, by upewnić się, że każde zdanie ma sens.

Streszczaj to, co przeczytałeś, swoimi własnymi słowami.

Kiedy napotkasz trudne słowa, pojęcia zastanów się chwilę i zastąp je łatwiejszymi sformułowaniami.

Omów z partnerem to, co przeczytałeś:

by upewnić się, że to rozumiesz,
by wyjaśnić to, czego nie rozumiesz.

Szukaj:

treści, które autor zakłada, że już znasz,
treści, których nauczyłeś się poprzednio z matematyki.

Czytaj z ołówkiem w ręku:

by odnaleźć podane przykłady,
by powtórnie przeczytać każdy fragment po przeanalizowaniu przykładów.

Napisz i zachowaj w zeszycie swoje własne definicje terminów kluczowych.

Zasady - „PRZEGLĄD ROZDZIAŁU PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO CZYTANIA TEKSTU HISTORYCZNEGO”

Aby zorientować się, o czym jest rozdział, zrób najpierw jego przegląd. Następujące kroki pozwolą ci zdecydować, na co zwrócić uwagę podczas procesu czytania:

Jaki tytuł ma rozdział?
Rozdział jest podzielony np. na trzy części. Zrób ich listę.

Otwórz podręcznik na pierwszej stronie. Zwróć uwagę na ważne wydarzenia, które miały miejsce w czasie, który jest opisywany i wypisz je poniżej.

Znajdź oznaczenie ważne (o ile zostało zastosowane). Czego dotyczyło?
Zauważ, że najważniejsze fakty historyczne są wypisane pod istotną myślą. Przeczytaj je i zapisz jeden problem opisany w rozdziale.

Odnajdź fragment będący wstępem. Przeczytaj wstęp, który pomoże ci zorientować się, o czym jest rozdział. Jaka osoba jest cytowana w tym fragmencie? Jakie wymieniono wydarzenie?

Spójrz na konkretny rozdział rozpoczynający się na najbliższej stronie. Od jakich pytań zaczynają się akapity lub jakie pytania można by tam postawić?

Przejrzyj szybko strony pierwszej części nowego rozdziału. Zauważ, czy materiał jest podzielony, czy ma np. mniejsze grupy tematyczne, z których każda oznaczona jest tytułem. Jeśli tak, to wypisz trzy tytuły znajdujące się w takiej części (nie pomyl istniejących tytułów z podtytułami).

Znajdź ważne punkty. Zapisz numery stron zawierające słowa kluczowe występujące w tytułach i podtytułach - o ile takie występują w edycji danego podręcznika.

Przejrzyj zdjęcia w tym rozdziale. Wróć do ważnych faktów. Jaki związek dostrzegasz pomiędzy zdjęciami a tymi faktami (o ile występują)?

Przejdź na koniec rozdziału, gdzie może znajdują się podsumowania materiału. Znajdź jedno wydarzenie, które wygląda na dość skomplikowane i zanotuj je wraz z rokiem, w którym miało ono miejsce.

źródło: biuletyn maturalny CKE

ostatnia zmiana: 2012-04-19