Wiedza o społeczeństwie, poziom rozszerzony - matura 2013

W 2005 roku Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepisy Ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym uzależniające zorganizowanie zgromadzenia, wiążącego się z uciążliwościami lub zmianami w ruchu drogowym, od uzyskania zezwolenia. Wniosek RPO do Trybunału Konstytucyjnego został złożony, w czasie gdy władze lokalne kilka razy odmówiły zezwolenia na odbycie zgromadzenia (dotyczyło to np. „Marszów Równości” w Warszawie). Kluczowy w tej sprawie przepis – art. 65 ustawy – miał brzmienie: „Zawody sportowe, rajdy, wyścigi, zgromadzenia i inne imprezy, które powodują utrudnienia w ruchu lub wymagają korzystania z drogi w sposób szczególny, mogą się odbywać pod warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa i porządku podczas trwania imprezy oraz uzyskania zezwolenia na jej przeprowadzenie”. RPO zarzucił, że kwestionowane przez niego ograniczenia wolności zgromadzeń są niezgodne z art. 57 (wolność zgromadzeń) Konstytucji RP. Rozstrzygnięcie: Art. 65 Prawa o ruchu drogowym w części obejmującej wyraz „zgromadzenia” jest niezgodny z art. 57 Konstytucji RP.

Grecy protestują nie dlatego, że są leniwi, nie chce im się reform wymaganych przez Unię, tylko dlatego, że mają już dość. Coraz wyższych cen i podatków, klientelizmu, korupcji i niespełnionych obietnic kolejnych rządów. Większość Greków jest przekonana, że pieniądze z MFW i Unii Europejskiej nie wyszły Grecji na dobre – nawet jeśli chwilowo uchroniły ją przed bankructwem. Pieniądze, które w ostatnim roku zasiliły grecką kasę, okupione bolesnym reformami, nie zatrzymały kryzysu. W Grecji w ostatnim roku wzrosły VAT oraz akcyza na alkohol, papierosy i benzynę. Wynagrodzenia zmniejszyły się średnio o 20%. Zamrożono renty i emerytury, zlikwidowano 400 tys. miejsc pracy. Czy to naprawdę takie dziwne, że ludzie wychodzą na ulicę? – przekonuje Christos, Grek mieszkający od kilku lat w Polsce.

Początek integracji europejskiej ma swoje podłoże w sytuacji politycznej, która ukształtowała się po zakończeniu II wojny światowej. Rosnące zagrożenie przed ekspansją ideologii komunistycznej na kraje Europy Zachodniej oraz problem Niemiec stały się głównymi przesłankami integracji europejskiej. Wówczas szczególnym powodzeniem cieszyła się koncepcja stworzenia Stanów Zjednoczonych Europy, lansowana przez zwolenników federalizmu, których głównym założeniem było zjednoczenie polityczne Europy Zachodniej, a dopiero później scalanie gospodarcze. Takie podejście do kwestii integracji łączyło się z koniecznością przekazania uprawnień państw narodowych na rzecz organów ponadnarodowych w najważniejszych dziedzinach.

Niechęć państw do rezygnacji z niedawno odzyskanej po wojnie suwerenności powodowała, że [...] coraz większe zrozumienie zyskiwała teoria funkcjonalizmu. Jej zwolennicy stali na stanowisku, iż wiele jest dziedzin politycznie niekontrowersyjnych, w których można rozpocząć działania integracyjne w celu osiągnięcia korzyści gospodarczych.

Pomimo formalnej równości Unia coraz wyraźniej dzieli się na państwa słabe, źle rządzone, wymagające pomocy i te, które w imię odpowiedzialności za Europę gotowe są tę pomoc nieść. Podział ten pokrywa się geograficznie z podziałem na Północ i Południe, który historycznie rzecz biorąc, był zawsze ważniejszy dla Europy niż podział na Zachód i Wschód ukształtowany przez wydarzenia XX wieku. Pomoc Północy dla Południa nie jest jednak bezinteresowna. Może przynieść postępującą polityczną degradację krajów południowych, wywołując coraz gwałtowniejsze niezadowolenie ich obywateli. Z kolei Północ, szczególnie Berlin i Paryż, pod pretekstem wzięcia odpowiedzialności za przyszłość pogrążonej w kryzysie Europy mogą w swej polityce przejawiać cechy charakterystyczne dla postkolonialnego hegemona. Będzie to tym bardziej kusząca perspektywa, że w rękach francuskich i niemieckich polityków znajdą się potężne instrumenty nacisku – fundusz pomocowy oraz rząd ekonomiczny. Czy będą umieli oprzeć się tej pokusie w imię poszanowania równego statusu państw członkowskich?