Materiały źródłowe do tematu 1.
Źródło A. Polibiusz1, Dzieje [fragment]
Kartagińczycy, z radością i zapałem wyruszyli naprzeciw [nieprzyjacielowi] ze 130 okrętami.
Tak dalece jednak lekceważyli sobie niedoświadczenie Rzymian, że nawet nie uważali
za stosowne uszykować się do walki […], płynęli jakby po jaką niewątpliwą zdobycz. […]
Kiedy się Kartagińczycy przybliżyli i zobaczyli na przodach wszystkich rzymskich okrętów
wzniesione w górę pomosty, tzw. kruki, wahali się czas jakiś […]; wkrótce jednak płynący
na czele […] rzucili się na nich zuchwale. Lecz gdy się starli z okrętami nieprzyjacielskimi,
spadły na ich statki ruchome pomosty, po których przechodzili rzymscy żołnierze
i wszczynali walkę na pokładzie. Jedni Kartagińczycy ginęli, inni […] poddawali się; bitwa
bowiem przybrała charakter walki pieszej.
1Polibiusz – grecki historyk i kronikarz imperium rzymskiego w okresie republiki z II w. p.n.e.
Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, nr 9, Kraków 1923, s. 14, 18.
Źródło B. Wellejusz Paterkulus1, Historia rzymska [fragment]
Mianowany wodzem [Publiusz Scypion Emilianus], wojnę przeciw Kartaginie
prowadzoną od dwóch lat przez poprzednich konsulów, poprowadził ze zdwojoną energią.
Zburzył doszczętnie miasto nienawistne Rzymianom bardziej przez zawiść wyrosłą
z rywalizacji o władzę niż z powodu jakiejś krzywdy doznanej podówczas […]. Kartagina
uległa zniszczeniu w 672 roku swojego istnienia, lat temu sto siedemdziesiąt trzy2 […].
W tym samym roku, w którym upadła Kartagina, Lucjusz Mummiusz zniósł
z powierzchni ziemi Korynt […]. Obaj wodzowie zostali uczczeni imionami pokonanych
przez siebie narodów: jeden otrzymał nazwę Afrykańskiego, drugi Achajskiego.
1Wellejusz Paterkulus – rzymski historyk z I w.
2 Rzymianie uważali, że Kartagina została założona 65 lat przed założeniem Rzymu.
Wellejusz Paterkulus, Historia rzymska, ks. I, 12, 13, Warszawa–Wrocław–Kraków 1970, s. 14–15.
Źródło C. Tabela. Towary sprowadzane z prowincji w czasach Oktawiana Augusta
|
Nazwa prowincji
|
Importowane towary
|
|
Sycylia
|
zboże, wino
|
|
Korsyka i Sardynia
|
drewno, srebro
|
|
Hiszpania
|
ryby, wino, srebro, złoto, żelazo, miedź,
ołów, cyna, wełna
|
|
Ilyria
|
srebro, złoto, żelazo
|
|
Macedonia
|
wełna, bydło
|
|
Achaja
|
wino, miód, rzeźby, wyroby metalowe
|
|
Afryka
|
zboże, oliwa, ryby, konie, purpura,
niewolnicy, sól, oliwa, drewno
|
|
Azja
|
marmury, drewno, szkło, ceramika,
tekstylia, dywany, bydło, konie
|
|
Galia
|
wino, ceramika, cyna, ołów, żelazo, tekstylia
|
|
Bitynia i Pont
|
wino, drewno, barwniki
|
|
Kyrenaika
|
zboże, oliwa,
|
|
Kilikia
|
wino, drewno, bydło, futra, srebro
|
|
Syria
|
szkło, oliwa
|
|
Egipt
|
zboże, ryby, tekstylia, szkło, ceramika,
wyroby metalowe, kość słoniowa, leki
|
Na podstawie: D. Wojnarski, Powszechna historia gospodarcza, Warszawa 2004, s. 23;
L. Cassone, Starożytni żeglarze basenu Morza Śródziemnego, Warszawa 1965, s. 243.
Źródło D. Mapa. Rozwój terytorialny państwa rzymskiego III–I w. p.n.e.
A. Ziółkowski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2012, s. 721.
Materiały źródłowe do tematu 3.
Źródło A. Tabela. Eksport zboża przez Gdańsk w latach 1470–1700
|
Lata
|
tys. łasztów
|
|
1470
|
2,2
|
|
1490
|
9,5
|
|
1530
|
14,0
|
|
1557
|
21,0
|
|
1575
|
25,3
|
|
1583
|
62,8
|
|
1608
|
87,4
|
|
1619
|
103,0
|
|
1634
|
71,5
|
|
1649
|
98,1
|
|
1661 - 1670
|
30,6*
|
|
167`- 1680
|
29,3*
|
|
1681 - 1690
|
48,5*
|
|
1691 - 1700
|
31,0*
|
* Średnia z roku w przedziale 10 lat.
Objaśnienie: Łaszt pszenicy ważył ok. 2,4 ton, łaszt żyta – 2,2 ton
Na podstawie: A. Jezierski, C. Leszczyńska, Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2002, s. 55, 89.
Źródło B. Wykres. Bałtyccy kontrahenci Amsterdamu w latach 1597–1651
Na podstawie: Historia Gdańska, t. II, 1454–1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982, s. 463.
Objaśnienia:
1. – makieta Gdańska, z ręką Boga przytrzymującą wieżę ratuszową, nad ręką hebrajski napis
– „Jahwe”, niżej orzeł i napis po łacinie mówiący, że miasto jest pod jego skrzydłami
i otoczone Boską opieką; napis nad tęczą – „Złączeni niebiańskim łukiem”;
2. – statki na Wiśle załadowane zbożem;
3. – spotkanie szlachcica z kupcem przed Dworem Artusa.
1Izaak van den Blocke (1572–1626) – malarz, obywatel Gdańska.
Na podstawie: Historia Gdańska, t. II, 1454–1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982, fotografia barwna nr 1.
Źródło D. Diagramy. Struktura importu i eksportu przez port w Gdańsku w 1565 r. i 1646 r.
Przywóz ważniejszych towarów przez Sund do Gdańska (w procentach)
Wywóz ważniejszych towarów z Gdańska przez Sund (w procentach)
Na podstawie: Historia Gdańska, t. II, 1454–1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982, s. 476.
WYPRACOWANIE
na temat nr ............
.........................
.........................
.........................
poleca:
