Język polski, matura próbna 2020 - poziom podstawowy - pytania, tematy, odpowiedzi

Korespondencja Sienkiewicza, mówiąca tak stosunkowo dużo o okolicznościach towarzyszących powstawaniu Ogniem i mieczem, zawodzi, gdy szuka się w niej odpowiedzi na pytanie o czynniki, które o narodzinach powieści zadecydowały. A przynajmniej mówi bardzo niewiele, może po prostu dlatego, że listów z owych lat znamy bardzo mało. Te z nich, które pochodzą z roku 1882, pisane do Witkiewicza, dowodzą, iż świeżo upieczony redaktor „Słowa” bardzo źle czuł się w swym fotelu, że mierziły go stosunki i stosuneczki w drobnym światku prasy stołecznej, że wręcz dusił się w atmosferze Warszawy i chwilami nosił się z desperackim pomysłem wyjazdu do Ameryki. Krótko mówiąc, chodziło tu o to, co mówił dawniej Prus, gdy powstanie Szkiców węglem tłumaczył, iż pisał je człowiek owiany tchnieniem powietrza, jakiego nie spotykamy na warszawskim bruku. Że tak było istotnie, potwierdza wyznanie samego pisarza w liście do Stanisława Tarnowskiego: Uczułem niesmak, i może na szczęście dla mnie, do nowelek, do bohaterów liliputów, do rozczulania się na kwincie za cienko brzmiącej, do swoich i cudzych utworów tego rodzaju. Powiedziałem więc sobie: „próbuję na inną nutę”. Na nutę historyczną, znaną z dzieł wielkich romantyków, jak domyślać się każe dalszy urywek listu: Tam wszystko takie wyraźne i wielkie w przeciwstawieniu do marności dzisiejszego życia.

Wypowiadając te słowa, autor listu nie przewidywał, iż jego decyzja zostanie poczytana za ucieczkę od palących zagadnień chwili, gdyby zaś zarzuty przewidział, byłby może odwołał się nie tylko do Prusowej uwagi o powietrzu na warszawskim bruku, ale i do pół wieku starszej: O tym-że dumać na paryskim bruku?, dowodzącej, że atmosfera wielkiego miasta nie była krainą, w której Polak, urodzony w niewoli, okuty w powiciu, pozwolić by sobie mógł na wizję literacką epicko-historyczną.

Twórca Trylogii zaś był do wizji takiej predestynowany¹ czy przynajmniej dobrze przygotowany przez cały splot warunków, związanych z jego wychowaniem i wykształceniem kierującymi jego zainteresowania ku przeszłości. Te nastawienia lat dziecinnych spotęgowały się pod wpływem wykształcenia humanistycznego w gimnazjum i na uniwersytecie, zadokumentowanego – jak wiemy – w działalności publicystycznej autora omawiającego dzieła ówczesnych historyków. Prace te dawały wyraz znamiennemu dla epoki historyzmowi pozytywistycznemu, reprezentowanemu zarówno przez historyczną szkołę krakowską, jak przez radykalnie od niej odmienną, warszawską. Historyzm ten promieniował nadto z kartonów i płócien takich mistrzów pędzla, jak Józef Brandt, Juliusz Kossak i Jan Matejko. A cóż dopiero mówić o literaturze!

Oto w czasie gdy Sienkiewicz rozglądał się w początkach 1876 roku po Stanach Zjednoczonych, drukowała się z miejsca uznana za arcydzieło Stara baśń, rozpoczynająca znany cykl powieści historycznych Kraszewskiego² , a leciwemu jej autorowi towarzyszyła gromada jego epigonów, takich jak Teodor Tomasz Jeż³ czy Władysław Łoziński⁴ , by na tych dwu nazwiskach poprzestać. W swych powieściach, a nieraz tylko powieścidłach, pisarze ci chętnie cwałowali wyobraźnią po Podolu i Ukrainie, ziemiach, dzięki romantykom – od Malczewskiego po Słowackiego, poczytywanych za krainy poetycko uprzywilejowane. Sienkiewicz, który od lat szkolnych był pod urokiem Beniowskiego, automatycznie nawiązywał do tych tradycji literackich, tym bardziej że odżyły one w jego wyobraźni, gdy i z przyrodą stepową, i twardym życiem jej mieszkańców zetknął się podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych.

Korespondencja Sienkiewicza, mówiąca tak stosunkowo dużo o okolicznościach towarzyszących powstawaniu Ogniem i mieczem, zawodzi, gdy szuka się w niej odpowiedzi na pytanie o czynniki, które o narodzinach powieści zadecydowały. A przynajmniej mówi bardzo niewiele, może po prostu dlatego, że listów z owych lat znamy bardzo mało. Te z nich, które pochodzą z roku 1882, pisane do Witkiewicza, dowodzą, iż świeżo upieczony redaktor „Słowa” bardzo źle czuł się w swym fotelu, że mierziły go stosunki i stosuneczki w drobnym światku prasy stołecznej, że wręcz dusił się w atmosferze Warszawy i chwilami nosił się z desperackim pomysłem wyjazdu do Ameryki. Krótko mówiąc, chodziło tu o to, co mówił dawniej Prus, gdy powstanie Szkiców węglem tłumaczył, iż pisał je człowiek owiany tchnieniem powietrza, jakiego nie spotykamy na warszawskim bruku. Że tak było istotnie, potwierdza wyznanie samego pisarza w liście do Stanisława Tarnowskiego: Uczułem niesmak, i może na szczęście dla mnie, do nowelek, do bohaterów liliputów, do rozczulania się na kwincie za cienko brzmiącej, do swoich i cudzych utworów tego rodzaju. Powiedziałem więc sobie: „próbuję na inną nutę”. Na nutę historyczną, znaną z dzieł wielkich romantyków, jak domyślać się każe dalszy urywek listu: Tam wszystko takie wyraźne i wielkie w przeciwstawieniu do marności dzisiejszego życia.

Wypowiadając te słowa, autor listu nie przewidywał, iż jego decyzja zostanie poczytana za ucieczkę od palących zagadnień chwili, gdyby zaś zarzuty przewidział, byłby może odwołał się nie tylko do Prusowej uwagi o powietrzu na warszawskim bruku, ale i do pół wieku starszej: O tym-że dumać na paryskim bruku?, dowodzącej, że atmosfera wielkiego miasta nie była krainą, w której Polak, urodzony w niewoli, okuty w powiciu, pozwolić by sobie mógł na wizję literacką epicko-historyczną.

Twórca Trylogii zaś był do wizji takiej predestynowany¹ czy przynajmniej dobrze przygotowany przez cały splot warunków, związanych z jego wychowaniem i wykształceniem kierującymi jego zainteresowania ku przeszłości. Te nastawienia lat dziecinnych spotęgowały się pod wpływem wykształcenia humanistycznego w gimnazjum i na uniwersytecie, zadokumentowanego – jak wiemy – w działalności publicystycznej autora omawiającego dzieła ówczesnych historyków. Prace te dawały wyraz znamiennemu dla epoki historyzmowi pozytywistycznemu, reprezentowanemu zarówno przez historyczną szkołę krakowską, jak przez radykalnie od niej odmienną, warszawską. Historyzm ten promieniował nadto z kartonów i płócien takich mistrzów pędzla, jak Józef Brandt, Juliusz Kossak i Jan Matejko. A cóż dopiero mówić o literaturze!

Oto w czasie gdy Sienkiewicz rozglądał się w początkach 1876 roku po Stanach Zjednoczonych, drukowała się z miejsca uznana za arcydzieło Stara baśń, rozpoczynająca znany cykl powieści historycznych Kraszewskiego² , a leciwemu jej autorowi towarzyszyła gromada jego epigonów, takich jak Teodor Tomasz Jeż³ czy Władysław Łoziński⁴ , by na tych dwu nazwiskach poprzestać. W swych powieściach, a nieraz tylko powieścidłach, pisarze ci chętnie cwałowali wyobraźnią po Podolu i Ukrainie, ziemiach, dzięki romantykom – od Malczewskiego po Słowackiego, poczytywanych za krainy poetycko uprzywilejowane. Sienkiewicz, który od lat szkolnych był pod urokiem Beniowskiego, automatycznie nawiązywał do tych tradycji literackich, tym bardziej że odżyły one w jego wyobraźni, gdy i z przyrodą stepową, i twardym życiem jej mieszkańców zetknął się podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych.

Korespondencja Sienkiewicza, mówiąca tak stosunkowo dużo o okolicznościach towarzyszących powstawaniu Ogniem i mieczem, zawodzi, gdy szuka się w niej odpowiedzi na pytanie o czynniki, które o narodzinach powieści zadecydowały. A przynajmniej mówi bardzo niewiele, może po prostu dlatego, że listów z owych lat znamy bardzo mało. Te z nich, które pochodzą z roku 1882, pisane do Witkiewicza, dowodzą, iż świeżo upieczony redaktor „Słowa” bardzo źle czuł się w swym fotelu, że mierziły go stosunki i stosuneczki w drobnym światku prasy stołecznej, że wręcz dusił się w atmosferze Warszawy i chwilami nosił się z desperackim pomysłem wyjazdu do Ameryki. Krótko mówiąc, chodziło tu o to, co mówił dawniej Prus, gdy powstanie Szkiców węglem tłumaczył, iż pisał je człowiek owiany tchnieniem powietrza, jakiego nie spotykamy na warszawskim bruku. Że tak było istotnie, potwierdza wyznanie samego pisarza w liście do Stanisława Tarnowskiego: Uczułem niesmak, i może na szczęście dla mnie, do nowelek, do bohaterów liliputów, do rozczulania się na kwincie za cienko brzmiącej, do swoich i cudzych utworów tego rodzaju. Powiedziałem więc sobie: „próbuję na inną nutę”. Na nutę historyczną, znaną z dzieł wielkich romantyków, jak domyślać się każe dalszy urywek listu: Tam wszystko takie wyraźne i wielkie w przeciwstawieniu do marności dzisiejszego życia.

Wypowiadając te słowa, autor listu nie przewidywał, iż jego decyzja zostanie poczytana za ucieczkę od palących zagadnień chwili, gdyby zaś zarzuty przewidział, byłby może odwołał się nie tylko do Prusowej uwagi o powietrzu na warszawskim bruku, ale i do pół wieku starszej: O tym-że dumać na paryskim bruku?, dowodzącej, że atmosfera wielkiego miasta nie była krainą, w której Polak, urodzony w niewoli, okuty w powiciu, pozwolić by sobie mógł na wizję literacką epicko-historyczną.

Twórca Trylogii zaś był do wizji takiej predestynowany¹ czy przynajmniej dobrze przygotowany przez cały splot warunków, związanych z jego wychowaniem i wykształceniem kierującymi jego zainteresowania ku przeszłości. Te nastawienia lat dziecinnych spotęgowały się pod wpływem wykształcenia humanistycznego w gimnazjum i na uniwersytecie, zadokumentowanego – jak wiemy – w działalności publicystycznej autora omawiającego dzieła ówczesnych historyków. Prace te dawały wyraz znamiennemu dla epoki historyzmowi pozytywistycznemu, reprezentowanemu zarówno przez historyczną szkołę krakowską, jak przez radykalnie od niej odmienną, warszawską. Historyzm ten promieniował nadto z kartonów i płócien takich mistrzów pędzla, jak Józef Brandt, Juliusz Kossak i Jan Matejko. A cóż dopiero mówić o literaturze!

Oto w czasie gdy Sienkiewicz rozglądał się w początkach 1876 roku po Stanach Zjednoczonych, drukowała się z miejsca uznana za arcydzieło Stara baśń, rozpoczynająca znany cykl powieści historycznych Kraszewskiego² , a leciwemu jej autorowi towarzyszyła gromada jego epigonów, takich jak Teodor Tomasz Jeż³ czy Władysław Łoziński⁴ , by na tych dwu nazwiskach poprzestać. W swych powieściach, a nieraz tylko powieścidłach, pisarze ci chętnie cwałowali wyobraźnią po Podolu i Ukrainie, ziemiach, dzięki romantykom – od Malczewskiego po Słowackiego, poczytywanych za krainy poetycko uprzywilejowane. Sienkiewicz, który od lat szkolnych był pod urokiem Beniowskiego, automatycznie nawiązywał do tych tradycji literackich, tym bardziej że odżyły one w jego wyobraźni, gdy i z przyrodą stepową, i twardym życiem jej mieszkańców zetknął się podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych.

Korespondencja Sienkiewicza, mówiąca tak stosunkowo dużo o okolicznościach towarzyszących powstawaniu Ogniem i mieczem, zawodzi, gdy szuka się w niej odpowiedzi na pytanie o czynniki, które o narodzinach powieści zadecydowały. A przynajmniej mówi bardzo niewiele, może po prostu dlatego, że listów z owych lat znamy bardzo mało. Te z nich, które pochodzą z roku 1882, pisane do Witkiewicza, dowodzą, iż świeżo upieczony redaktor „Słowa” bardzo źle czuł się w swym fotelu, że mierziły go stosunki i stosuneczki w drobnym światku prasy stołecznej, że wręcz dusił się w atmosferze Warszawy i chwilami nosił się z desperackim pomysłem wyjazdu do Ameryki. Krótko mówiąc, chodziło tu o to, co mówił dawniej Prus, gdy powstanie Szkiców węglem tłumaczył, iż pisał je człowiek owiany tchnieniem powietrza, jakiego nie spotykamy na warszawskim bruku. Że tak było istotnie, potwierdza wyznanie samego pisarza w liście do Stanisława Tarnowskiego: Uczułem niesmak, i może na szczęście dla mnie, do nowelek, do bohaterów liliputów, do rozczulania się na kwincie za cienko brzmiącej, do swoich i cudzych utworów tego rodzaju. Powiedziałem więc sobie: „próbuję na inną nutę”. Na nutę historyczną, znaną z dzieł wielkich romantyków, jak domyślać się każe dalszy urywek listu: Tam wszystko takie wyraźne i wielkie w przeciwstawieniu do marności dzisiejszego życia.

Wypowiadając te słowa, autor listu nie przewidywał, iż jego decyzja zostanie poczytana za ucieczkę od palących zagadnień chwili, gdyby zaś zarzuty przewidział, byłby może odwołał się nie tylko do Prusowej uwagi o powietrzu na warszawskim bruku, ale i do pół wieku starszej: O tym-że dumać na paryskim bruku?, dowodzącej, że atmosfera wielkiego miasta nie była krainą, w której Polak, urodzony w niewoli, okuty w powiciu, pozwolić by sobie mógł na wizję literacką epicko-historyczną.

Twórca Trylogii zaś był do wizji takiej predestynowany¹ czy przynajmniej dobrze przygotowany przez cały splot warunków, związanych z jego wychowaniem i wykształceniem kierującymi jego zainteresowania ku przeszłości. Te nastawienia lat dziecinnych spotęgowały się pod wpływem wykształcenia humanistycznego w gimnazjum i na uniwersytecie, zadokumentowanego – jak wiemy – w działalności publicystycznej autora omawiającego dzieła ówczesnych historyków. Prace te dawały wyraz znamiennemu dla epoki historyzmowi pozytywistycznemu, reprezentowanemu zarówno przez historyczną szkołę krakowską, jak przez radykalnie od niej odmienną, warszawską. Historyzm ten promieniował nadto z kartonów i płócien takich mistrzów pędzla, jak Józef Brandt, Juliusz Kossak i Jan Matejko. A cóż dopiero mówić o literaturze!

Oto w czasie gdy Sienkiewicz rozglądał się w początkach 1876 roku po Stanach Zjednoczonych, drukowała się z miejsca uznana za arcydzieło Stara baśń, rozpoczynająca znany cykl powieści historycznych Kraszewskiego² , a leciwemu jej autorowi towarzyszyła gromada jego epigonów, takich jak Teodor Tomasz Jeż³ czy Władysław Łoziński⁴ , by na tych dwu nazwiskach poprzestać. W swych powieściach, a nieraz tylko powieścidłach, pisarze ci chętnie cwałowali wyobraźnią po Podolu i Ukrainie, ziemiach, dzięki romantykom – od Malczewskiego po Słowackiego, poczytywanych za krainy poetycko uprzywilejowane. Sienkiewicz, który od lat szkolnych był pod urokiem Beniowskiego, automatycznie nawiązywał do tych tradycji literackich, tym bardziej że odżyły one w jego wyobraźni, gdy i z przyrodą stepową, i twardym życiem jej mieszkańców zetknął się podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych.

Korespondencja Sienkiewicza, mówiąca tak stosunkowo dużo o okolicznościach towarzyszących powstawaniu Ogniem i mieczem, zawodzi, gdy szuka się w niej odpowiedzi na pytanie o czynniki, które o narodzinach powieści zadecydowały. A przynajmniej mówi bardzo niewiele, może po prostu dlatego, że listów z owych lat znamy bardzo mało. Te z nich, które pochodzą z roku 1882, pisane do Witkiewicza, dowodzą, iż świeżo upieczony redaktor „Słowa” bardzo źle czuł się w swym fotelu, że mierziły go stosunki i stosuneczki w drobnym światku prasy stołecznej, że wręcz dusił się w atmosferze Warszawy i chwilami nosił się z desperackim pomysłem wyjazdu do Ameryki. Krótko mówiąc, chodziło tu o to, co mówił dawniej Prus, gdy powstanie Szkiców węglem tłumaczył, iż pisał je człowiek owiany tchnieniem powietrza, jakiego nie spotykamy na warszawskim bruku. Że tak było istotnie, potwierdza wyznanie samego pisarza w liście do Stanisława Tarnowskiego: Uczułem niesmak, i może na szczęście dla mnie, do nowelek, do bohaterów liliputów, do rozczulania się na kwincie za cienko brzmiącej, do swoich i cudzych utworów tego rodzaju. Powiedziałem więc sobie: „próbuję na inną nutę”. Na nutę historyczną, znaną z dzieł wielkich romantyków, jak domyślać się każe dalszy urywek listu: Tam wszystko takie wyraźne i wielkie w przeciwstawieniu do marności dzisiejszego życia.

Wypowiadając te słowa, autor listu nie przewidywał, iż jego decyzja zostanie poczytana za ucieczkę od palących zagadnień chwili, gdyby zaś zarzuty przewidział, byłby może odwołał się nie tylko do Prusowej uwagi o powietrzu na warszawskim bruku, ale i do pół wieku starszej: O tym-że dumać na paryskim bruku?, dowodzącej, że atmosfera wielkiego miasta nie była krainą, w której Polak, urodzony w niewoli, okuty w powiciu, pozwolić by sobie mógł na wizję literacką epicko-historyczną.

Twórca Trylogii zaś był do wizji takiej predestynowany¹ czy przynajmniej dobrze przygotowany przez cały splot warunków, związanych z jego wychowaniem i wykształceniem kierującymi jego zainteresowania ku przeszłości. Te nastawienia lat dziecinnych spotęgowały się pod wpływem wykształcenia humanistycznego w gimnazjum i na uniwersytecie, zadokumentowanego – jak wiemy – w działalności publicystycznej autora omawiającego dzieła ówczesnych historyków. Prace te dawały wyraz znamiennemu dla epoki historyzmowi pozytywistycznemu, reprezentowanemu zarówno przez historyczną szkołę krakowską, jak przez radykalnie od niej odmienną, warszawską. Historyzm ten promieniował nadto z kartonów i płócien takich mistrzów pędzla, jak Józef Brandt, Juliusz Kossak i Jan Matejko. A cóż dopiero mówić o literaturze!

Oto w czasie gdy Sienkiewicz rozglądał się w początkach 1876 roku po Stanach Zjednoczonych, drukowała się z miejsca uznana za arcydzieło Stara baśń, rozpoczynająca znany cykl powieści historycznych Kraszewskiego² , a leciwemu jej autorowi towarzyszyła gromada jego epigonów, takich jak Teodor Tomasz Jeż³ czy Władysław Łoziński⁴ , by na tych dwu nazwiskach poprzestać. W swych powieściach, a nieraz tylko powieścidłach, pisarze ci chętnie cwałowali wyobraźnią po Podolu i Ukrainie, ziemiach, dzięki romantykom – od Malczewskiego po Słowackiego, poczytywanych za krainy poetycko uprzywilejowane. Sienkiewicz, który od lat szkolnych był pod urokiem Beniowskiego, automatycznie nawiązywał do tych tradycji literackich, tym bardziej że odżyły one w jego wyobraźni, gdy i z przyrodą stepową, i twardym życiem jej mieszkańców zetknął się podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych.

Korespondencja Sienkiewicza, mówiąca tak stosunkowo dużo o okolicznościach towarzyszących powstawaniu Ogniem i mieczem, zawodzi, gdy szuka się w niej odpowiedzi na pytanie o czynniki, które o narodzinach powieści zadecydowały. A przynajmniej mówi bardzo niewiele, może po prostu dlatego, że listów z owych lat znamy bardzo mało. Te z nich, które pochodzą z roku 1882, pisane do Witkiewicza, dowodzą, iż świeżo upieczony redaktor „Słowa” bardzo źle czuł się w swym fotelu, że mierziły go stosunki i stosuneczki w drobnym światku prasy stołecznej, że wręcz dusił się w atmosferze Warszawy i chwilami nosił się z desperackim pomysłem wyjazdu do Ameryki. Krótko mówiąc, chodziło tu o to, co mówił dawniej Prus, gdy powstanie Szkiców węglem tłumaczył, iż pisał je człowiek owiany tchnieniem powietrza, jakiego nie spotykamy na warszawskim bruku. Że tak było istotnie, potwierdza wyznanie samego pisarza w liście do Stanisława Tarnowskiego: Uczułem niesmak, i może na szczęście dla mnie, do nowelek, do bohaterów liliputów, do rozczulania się na kwincie za cienko brzmiącej, do swoich i cudzych utworów tego rodzaju. Powiedziałem więc sobie: „próbuję na inną nutę”. Na nutę historyczną, znaną z dzieł wielkich romantyków, jak domyślać się każe dalszy urywek listu: Tam wszystko takie wyraźne i wielkie w przeciwstawieniu do marności dzisiejszego życia.

Wypowiadając te słowa, autor listu nie przewidywał, iż jego decyzja zostanie poczytana za ucieczkę od palących zagadnień chwili, gdyby zaś zarzuty przewidział, byłby może odwołał się nie tylko do Prusowej uwagi o powietrzu na warszawskim bruku, ale i do pół wieku starszej: O tym-że dumać na paryskim bruku?, dowodzącej, że atmosfera wielkiego miasta nie była krainą, w której Polak, urodzony w niewoli, okuty w powiciu, pozwolić by sobie mógł na wizję literacką epicko-historyczną.

Twórca Trylogii zaś był do wizji takiej predestynowany¹ czy przynajmniej dobrze przygotowany przez cały splot warunków, związanych z jego wychowaniem i wykształceniem kierującymi jego zainteresowania ku przeszłości. Te nastawienia lat dziecinnych spotęgowały się pod wpływem wykształcenia humanistycznego w gimnazjum i na uniwersytecie, zadokumentowanego – jak wiemy – w działalności publicystycznej autora omawiającego dzieła ówczesnych historyków. Prace te dawały wyraz znamiennemu dla epoki historyzmowi pozytywistycznemu, reprezentowanemu zarówno przez historyczną szkołę krakowską, jak przez radykalnie od niej odmienną, warszawską. Historyzm ten promieniował nadto z kartonów i płócien takich mistrzów pędzla, jak Józef Brandt, Juliusz Kossak i Jan Matejko. A cóż dopiero mówić o literaturze!

Oto w czasie gdy Sienkiewicz rozglądał się w początkach 1876 roku po Stanach Zjednoczonych, drukowała się z miejsca uznana za arcydzieło Stara baśń, rozpoczynająca znany cykl powieści historycznych Kraszewskiego² , a leciwemu jej autorowi towarzyszyła gromada jego epigonów, takich jak Teodor Tomasz Jeż³ czy Władysław Łoziński⁴ , by na tych dwu nazwiskach poprzestać. W swych powieściach, a nieraz tylko powieścidłach, pisarze ci chętnie cwałowali wyobraźnią po Podolu i Ukrainie, ziemiach, dzięki romantykom – od Malczewskiego po Słowackiego, poczytywanych za krainy poetycko uprzywilejowane. Sienkiewicz, który od lat szkolnych był pod urokiem Beniowskiego, automatycznie nawiązywał do tych tradycji literackich, tym bardziej że odżyły one w jego wyobraźni, gdy i z przyrodą stepową, i twardym życiem jej mieszkańców zetknął się podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych.

Historie bogów, które opowiada Herbert w Królu mrówek, mogą się zdarzyć także zwykłym zjadaczom chleba. Co więcej – one się zdarzają.

Zbigniew Herbert pisał tę książkę przez ostatnie dwadzieścia lat życia i nie zdołał jej ukończyć. Dla miłośników twórczości Herberta zawartość tomu nie będzie niespodzianką. Natomiast jego układ – i owszem. Rzecz składa się z czterech części, z których pierwsza to zaledwie czterowiersz dedykowany Josifowi Brodskiemu, druga – dwadzieścia utworów ukończonych; trzecia (Dziesięć ścieżek cnoty) to swoisty odpowiednik Przesłania Pana Cogito, część czwarta zaś – sześć utworów niedokończonych lub zaniechanych przez autora.

Począwszy od opowieści szóstej (Ten obrzydliwy Tersytes) autor skupia uwagę – swoją i czytelnika – nie na abstraktach, lecz na jednostkach – bohaterach mitologii odtrąconych na jej margines, lekceważonych przez jej tradycyjne wykładnie. Ton prywatnej mitologii Herberta dyktuje zatem – może bardziej jeszcze niż ton jego poezji – współczucie i ciekawość bliźniego. W tym świecie spełnia się biblijne proroctwo, że ostatni będą pierwszymi. Takim ostatnim jest ten obrzydliwy Tersytes, najbrzydszy wojownik przybyły pod Troję, inwalida mitologii, który ośmielił się kpić z samego Achillesa. Lecz także los bogów nie jest godny pozazdroszczenia. Cóż bowiem po bogach, w których nikt już nie wierzy ani ich nie traktuje poważnie, cóż po nieśmiertelnych, którzy dla nas – śmiertelników – dawno już są nieżywi? Czym jest ich wieczne trwanie, jeśli nie piekłem? Tkwią w spisie lektur dla szkół podstawowych niczym w zakurzonym słoju. I tylko czasem poeta upomni się o nich, wyniesie słój z pracowni na słońce.

A wówczas to, co można w nim dostrzec – przeraża. Oto Ares (Olimpijski generał). Chyba najnikczemniejszy z bohaterów tej książki. Bóg drugorzędny, posiłkowy i powszechnie pogardzany, kiedy wojny stały się bardziej domeną polityki, Ares – został zdegradowany. Odkrył w sobie przemożną skłonność do spisków, gangów i organizacji terrorystycznych. Siedzi teraz na tarasie kawiarni, widać spokojne miasto. Spogląda na zegarek. Udaje spokój. Dokładnie o wyznaczonej godzinie w środku miasta wykwita obrzydliwa róża. Trwa chwilę. Potem rozlega się zgiełk, wycie syren. I nad miejscem – kaźnią niewinnych – unosi się czarna zasłona dymu. To miasto nie będzie już nigdy takie, jak przed wybuchem. Ares płaci za kawę i wolno schodzi po schodach hańby.

W inny sposób przypomina nam o swym istnieniu Dionizos, bohater zamykającego tom utworu Ofiara. On to zgłosił się na ochotnika, gdy w obliczu zagłady świata antycznych bogów Hermes poradził, by któregoś z bogów wybrać na ofiarę i ofiarować ją rękami ludzi. Cała sprawa wyglądała – i w istocie załatwiona była – szybko i bezboleśnie. Ale czy rzeczywiście bezboleśnie? Zeus miał lekkie wątpliwości. – Czy Dionizos cierpiał – zapytał naiwnie. Nie tylko cierpiał. Płakał. I przywoływał Boga na świadka.

Król mrówek w obecnej postaci to zbiór niedługich lub wręcz krótkich, doskonałych – poza nielicznymi wyjątkami – utworów, które jednak nie składają się na w pełni satysfakcjonującą całość; raczej pozwalają tylko mieć o niej pewne wyobrażenie. To zatem książka w sposób niezamierzony przewrotna – rozbudza apetyt, nie pozwalając go zaspokoić. Czyż jednak nie jest to pożegnanie z czytelnikami na miarę Zbigniewa Herberta?

Historie bogów, które opowiada Herbert w Królu mrówek, mogą się zdarzyć także zwykłym zjadaczom chleba. Co więcej – one się zdarzają.

Zbigniew Herbert pisał tę książkę przez ostatnie dwadzieścia lat życia i nie zdołał jej ukończyć. Dla miłośników twórczości Herberta zawartość tomu nie będzie niespodzianką. Natomiast jego układ – i owszem. Rzecz składa się z czterech części, z których pierwsza to zaledwie czterowiersz dedykowany Josifowi Brodskiemu, druga – dwadzieścia utworów ukończonych; trzecia (Dziesięć ścieżek cnoty) to swoisty odpowiednik Przesłania Pana Cogito, część czwarta zaś – sześć utworów niedokończonych lub zaniechanych przez autora.

Począwszy od opowieści szóstej (Ten obrzydliwy Tersytes) autor skupia uwagę – swoją i czytelnika – nie na abstraktach, lecz na jednostkach – bohaterach mitologii odtrąconych na jej margines, lekceważonych przez jej tradycyjne wykładnie. Ton prywatnej mitologii Herberta dyktuje zatem – może bardziej jeszcze niż ton jego poezji – współczucie i ciekawość bliźniego. W tym świecie spełnia się biblijne proroctwo, że ostatni będą pierwszymi. Takim ostatnim jest ten obrzydliwy Tersytes, najbrzydszy wojownik przybyły pod Troję, inwalida mitologii, który ośmielił się kpić z samego Achillesa. Lecz także los bogów nie jest godny pozazdroszczenia. Cóż bowiem po bogach, w których nikt już nie wierzy ani ich nie traktuje poważnie, cóż po nieśmiertelnych, którzy dla nas – śmiertelników – dawno już są nieżywi? Czym jest ich wieczne trwanie, jeśli nie piekłem? Tkwią w spisie lektur dla szkół podstawowych niczym w zakurzonym słoju. I tylko czasem poeta upomni się o nich, wyniesie słój z pracowni na słońce.

A wówczas to, co można w nim dostrzec – przeraża. Oto Ares (Olimpijski generał). Chyba najnikczemniejszy z bohaterów tej książki. Bóg drugorzędny, posiłkowy i powszechnie pogardzany, kiedy wojny stały się bardziej domeną polityki, Ares – został zdegradowany. Odkrył w sobie przemożną skłonność do spisków, gangów i organizacji terrorystycznych. Siedzi teraz na tarasie kawiarni, widać spokojne miasto. Spogląda na zegarek. Udaje spokój. Dokładnie o wyznaczonej godzinie w środku miasta wykwita obrzydliwa róża. Trwa chwilę. Potem rozlega się zgiełk, wycie syren. I nad miejscem – kaźnią niewinnych – unosi się czarna zasłona dymu. To miasto nie będzie już nigdy takie, jak przed wybuchem. Ares płaci za kawę i wolno schodzi po schodach hańby.

W inny sposób przypomina nam o swym istnieniu Dionizos, bohater zamykającego tom utworu Ofiara. On to zgłosił się na ochotnika, gdy w obliczu zagłady świata antycznych bogów Hermes poradził, by któregoś z bogów wybrać na ofiarę i ofiarować ją rękami ludzi. Cała sprawa wyglądała – i w istocie załatwiona była – szybko i bezboleśnie. Ale czy rzeczywiście bezboleśnie? Zeus miał lekkie wątpliwości. – Czy Dionizos cierpiał – zapytał naiwnie. Nie tylko cierpiał. Płakał. I przywoływał Boga na świadka.

Król mrówek w obecnej postaci to zbiór niedługich lub wręcz krótkich, doskonałych – poza nielicznymi wyjątkami – utworów, które jednak nie składają się na w pełni satysfakcjonującą całość; raczej pozwalają tylko mieć o niej pewne wyobrażenie. To zatem książka w sposób niezamierzony przewrotna – rozbudza apetyt, nie pozwalając go zaspokoić. Czyż jednak nie jest to pożegnanie z czytelnikami na miarę Zbigniewa Herberta?

Historie bogów, które opowiada Herbert w Królu mrówek, mogą się zdarzyć także zwykłym zjadaczom chleba. Co więcej – one się zdarzają.

Zbigniew Herbert pisał tę książkę przez ostatnie dwadzieścia lat życia i nie zdołał jej ukończyć. Dla miłośników twórczości Herberta zawartość tomu nie będzie niespodzianką. Natomiast jego układ – i owszem. Rzecz składa się z czterech części, z których pierwsza to zaledwie czterowiersz dedykowany Josifowi Brodskiemu, druga – dwadzieścia utworów ukończonych; trzecia (Dziesięć ścieżek cnoty) to swoisty odpowiednik Przesłania Pana Cogito, część czwarta zaś – sześć utworów niedokończonych lub zaniechanych przez autora.

Począwszy od opowieści szóstej (Ten obrzydliwy Tersytes) autor skupia uwagę – swoją i czytelnika – nie na abstraktach, lecz na jednostkach – bohaterach mitologii odtrąconych na jej margines, lekceważonych przez jej tradycyjne wykładnie. Ton prywatnej mitologii Herberta dyktuje zatem – może bardziej jeszcze niż ton jego poezji – współczucie i ciekawość bliźniego. W tym świecie spełnia się biblijne proroctwo, że ostatni będą pierwszymi. Takim ostatnim jest ten obrzydliwy Tersytes, najbrzydszy wojownik przybyły pod Troję, inwalida mitologii, który ośmielił się kpić z samego Achillesa. Lecz także los bogów nie jest godny pozazdroszczenia. Cóż bowiem po bogach, w których nikt już nie wierzy ani ich nie traktuje poważnie, cóż po nieśmiertelnych, którzy dla nas – śmiertelników – dawno już są nieżywi? Czym jest ich wieczne trwanie, jeśli nie piekłem? Tkwią w spisie lektur dla szkół podstawowych niczym w zakurzonym słoju. I tylko czasem poeta upomni się o nich, wyniesie słój z pracowni na słońce.

A wówczas to, co można w nim dostrzec – przeraża. Oto Ares (Olimpijski generał). Chyba najnikczemniejszy z bohaterów tej książki. Bóg drugorzędny, posiłkowy i powszechnie pogardzany, kiedy wojny stały się bardziej domeną polityki, Ares – został zdegradowany. Odkrył w sobie przemożną skłonność do spisków, gangów i organizacji terrorystycznych. Siedzi teraz na tarasie kawiarni, widać spokojne miasto. Spogląda na zegarek. Udaje spokój. Dokładnie o wyznaczonej godzinie w środku miasta wykwita obrzydliwa róża. Trwa chwilę. Potem rozlega się zgiełk, wycie syren. I nad miejscem – kaźnią niewinnych – unosi się czarna zasłona dymu. To miasto nie będzie już nigdy takie, jak przed wybuchem. Ares płaci za kawę i wolno schodzi po schodach hańby.

W inny sposób przypomina nam o swym istnieniu Dionizos, bohater zamykającego tom utworu Ofiara. On to zgłosił się na ochotnika, gdy w obliczu zagłady świata antycznych bogów Hermes poradził, by któregoś z bogów wybrać na ofiarę i ofiarować ją rękami ludzi. Cała sprawa wyglądała – i w istocie załatwiona była – szybko i bezboleśnie. Ale czy rzeczywiście bezboleśnie? Zeus miał lekkie wątpliwości. – Czy Dionizos cierpiał – zapytał naiwnie. Nie tylko cierpiał. Płakał. I przywoływał Boga na świadka.

Król mrówek w obecnej postaci to zbiór niedługich lub wręcz krótkich, doskonałych – poza nielicznymi wyjątkami – utworów, które jednak nie składają się na w pełni satysfakcjonującą całość; raczej pozwalają tylko mieć o niej pewne wyobrażenie. To zatem książka w sposób niezamierzony przewrotna – rozbudza apetyt, nie pozwalając go zaspokoić. Czyż jednak nie jest to pożegnanie z czytelnikami na miarę Zbigniewa Herberta?

Historie bogów, które opowiada Herbert w Królu mrówek, mogą się zdarzyć także zwykłym zjadaczom chleba. Co więcej – one się zdarzają.

Zbigniew Herbert pisał tę książkę przez ostatnie dwadzieścia lat życia i nie zdołał jej ukończyć. Dla miłośników twórczości Herberta zawartość tomu nie będzie niespodzianką. Natomiast jego układ – i owszem. Rzecz składa się z czterech części, z których pierwsza to zaledwie czterowiersz dedykowany Josifowi Brodskiemu, druga – dwadzieścia utworów ukończonych; trzecia (Dziesięć ścieżek cnoty) to swoisty odpowiednik Przesłania Pana Cogito, część czwarta zaś – sześć utworów niedokończonych lub zaniechanych przez autora.

Począwszy od opowieści szóstej (Ten obrzydliwy Tersytes) autor skupia uwagę – swoją i czytelnika – nie na abstraktach, lecz na jednostkach – bohaterach mitologii odtrąconych na jej margines, lekceważonych przez jej tradycyjne wykładnie. Ton prywatnej mitologii Herberta dyktuje zatem – może bardziej jeszcze niż ton jego poezji – współczucie i ciekawość bliźniego. W tym świecie spełnia się biblijne proroctwo, że ostatni będą pierwszymi. Takim ostatnim jest ten obrzydliwy Tersytes, najbrzydszy wojownik przybyły pod Troję, inwalida mitologii, który ośmielił się kpić z samego Achillesa. Lecz także los bogów nie jest godny pozazdroszczenia. Cóż bowiem po bogach, w których nikt już nie wierzy ani ich nie traktuje poważnie, cóż po nieśmiertelnych, którzy dla nas – śmiertelników – dawno już są nieżywi? Czym jest ich wieczne trwanie, jeśli nie piekłem? Tkwią w spisie lektur dla szkół podstawowych niczym w zakurzonym słoju. I tylko czasem poeta upomni się o nich, wyniesie słój z pracowni na słońce.

A wówczas to, co można w nim dostrzec – przeraża. Oto Ares (Olimpijski generał). Chyba najnikczemniejszy z bohaterów tej książki. Bóg drugorzędny, posiłkowy i powszechnie pogardzany, kiedy wojny stały się bardziej domeną polityki, Ares – został zdegradowany. Odkrył w sobie przemożną skłonność do spisków, gangów i organizacji terrorystycznych. Siedzi teraz na tarasie kawiarni, widać spokojne miasto. Spogląda na zegarek. Udaje spokój. Dokładnie o wyznaczonej godzinie w środku miasta wykwita obrzydliwa róża. Trwa chwilę. Potem rozlega się zgiełk, wycie syren. I nad miejscem – kaźnią niewinnych – unosi się czarna zasłona dymu. To miasto nie będzie już nigdy takie, jak przed wybuchem. Ares płaci za kawę i wolno schodzi po schodach hańby.

W inny sposób przypomina nam o swym istnieniu Dionizos, bohater zamykającego tom utworu Ofiara. On to zgłosił się na ochotnika, gdy w obliczu zagłady świata antycznych bogów Hermes poradził, by któregoś z bogów wybrać na ofiarę i ofiarować ją rękami ludzi. Cała sprawa wyglądała – i w istocie załatwiona była – szybko i bezboleśnie. Ale czy rzeczywiście bezboleśnie? Zeus miał lekkie wątpliwości. – Czy Dionizos cierpiał – zapytał naiwnie. Nie tylko cierpiał. Płakał. I przywoływał Boga na świadka.

Król mrówek w obecnej postaci to zbiór niedługich lub wręcz krótkich, doskonałych – poza nielicznymi wyjątkami – utworów, które jednak nie składają się na w pełni satysfakcjonującą całość; raczej pozwalają tylko mieć o niej pewne wyobrażenie. To zatem książka w sposób niezamierzony przewrotna – rozbudza apetyt, nie pozwalając go zaspokoić. Czyż jednak nie jest to pożegnanie z czytelnikami na miarę Zbigniewa Herberta?

Historie bogów, które opowiada Herbert w Królu mrówek, mogą się zdarzyć także zwykłym zjadaczom chleba. Co więcej – one się zdarzają.

Zbigniew Herbert pisał tę książkę przez ostatnie dwadzieścia lat życia i nie zdołał jej ukończyć. Dla miłośników twórczości Herberta zawartość tomu nie będzie niespodzianką. Natomiast jego układ – i owszem. Rzecz składa się z czterech części, z których pierwsza to zaledwie czterowiersz dedykowany Josifowi Brodskiemu, druga – dwadzieścia utworów ukończonych; trzecia (Dziesięć ścieżek cnoty) to swoisty odpowiednik Przesłania Pana Cogito, część czwarta zaś – sześć utworów niedokończonych lub zaniechanych przez autora.

Począwszy od opowieści szóstej (Ten obrzydliwy Tersytes) autor skupia uwagę – swoją i czytelnika – nie na abstraktach, lecz na jednostkach – bohaterach mitologii odtrąconych na jej margines, lekceważonych przez jej tradycyjne wykładnie. Ton prywatnej mitologii Herberta dyktuje zatem – może bardziej jeszcze niż ton jego poezji – współczucie i ciekawość bliźniego. W tym świecie spełnia się biblijne proroctwo, że ostatni będą pierwszymi. Takim ostatnim jest ten obrzydliwy Tersytes, najbrzydszy wojownik przybyły pod Troję, inwalida mitologii, który ośmielił się kpić z samego Achillesa. Lecz także los bogów nie jest godny pozazdroszczenia. Cóż bowiem po bogach, w których nikt już nie wierzy ani ich nie traktuje poważnie, cóż po nieśmiertelnych, którzy dla nas – śmiertelników – dawno już są nieżywi? Czym jest ich wieczne trwanie, jeśli nie piekłem? Tkwią w spisie lektur dla szkół podstawowych niczym w zakurzonym słoju. I tylko czasem poeta upomni się o nich, wyniesie słój z pracowni na słońce.

A wówczas to, co można w nim dostrzec – przeraża. Oto Ares (Olimpijski generał). Chyba najnikczemniejszy z bohaterów tej książki. Bóg drugorzędny, posiłkowy i powszechnie pogardzany, kiedy wojny stały się bardziej domeną polityki, Ares – został zdegradowany. Odkrył w sobie przemożną skłonność do spisków, gangów i organizacji terrorystycznych. Siedzi teraz na tarasie kawiarni, widać spokojne miasto. Spogląda na zegarek. Udaje spokój. Dokładnie o wyznaczonej godzinie w środku miasta wykwita obrzydliwa róża. Trwa chwilę. Potem rozlega się zgiełk, wycie syren. I nad miejscem – kaźnią niewinnych – unosi się czarna zasłona dymu. To miasto nie będzie już nigdy takie, jak przed wybuchem. Ares płaci za kawę i wolno schodzi po schodach hańby.

W inny sposób przypomina nam o swym istnieniu Dionizos, bohater zamykającego tom utworu Ofiara. On to zgłosił się na ochotnika, gdy w obliczu zagłady świata antycznych bogów Hermes poradził, by któregoś z bogów wybrać na ofiarę i ofiarować ją rękami ludzi. Cała sprawa wyglądała – i w istocie załatwiona była – szybko i bezboleśnie. Ale czy rzeczywiście bezboleśnie? Zeus miał lekkie wątpliwości. – Czy Dionizos cierpiał – zapytał naiwnie. Nie tylko cierpiał. Płakał. I przywoływał Boga na świadka.

Król mrówek w obecnej postaci to zbiór niedługich lub wręcz krótkich, doskonałych – poza nielicznymi wyjątkami – utworów, które jednak nie składają się na w pełni satysfakcjonującą całość; raczej pozwalają tylko mieć o niej pewne wyobrażenie. To zatem książka w sposób niezamierzony przewrotna – rozbudza apetyt, nie pozwalając go zaspokoić. Czyż jednak nie jest to pożegnanie z czytelnikami na miarę Zbigniewa Herberta?