poleca:

dla maturzysty

uczelnie

Matura - arkusze maturalne pytania i odpowiedzi

Historia, matura 2023 próbna - poziom rozszerzony - pytania i odpowiedzi

Przedmiot: Historia

przejdź do: Matura z historii przejdź do: Zadania maturalne z historii ze wskazówkami online przejdź do: Testy maturalne z historii online

Termin: matura 2023 próbna XII

Poziom: rozszerzony

DATA: 21 grudnia 2022
GODZINA ROZPOCZĘCIA: 14:00
CZAS PRACY: 180 minut
LICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 60
Formuła 2023

dostępne także:
• w formie testu
• w aplikacji Matura - testy i zadania

Lista zadań

Odpowiedzi do tej matury możesz sprawdzić również rozwiązując test w dostępnej już aplikacji Matura - testy i zadania, w której jest także, np. odmierzanie czasu, dodawanie do powtórek, zapamiętywanie postępu i wyników czy notatnik :)

Dziękujemy developerom z firmy Geeknauts, którzy stworzyli tę aplikację

Zadanie 2. (0–1)

Źródło 1. Fragment Dziejów Herodota

W tym rozdrażnieniu umysłów [...] przybył do Aten Milezyjczyk Arystagoras [...]. [S]tanął przed Zgromadzeniem i powtórzył to samo, co mówił w Sparcie, o bogactwach Azji [...]. Ponadto rozwodził się, że Milet jest kolonią ateńską i godzi się wielkiemu państwu ich ocalić. Nie szczędził obietnic – potrzeba przynaglała – aż ich przekonał [...]. Ateńczycy uchwalili wysłać 20 okrętów na pomoc Jonom [...]. Te okręty stały się dla Greków i barbarzyńców początkiem nieszczęść.

A. Paner, J. Iluk, Na tabliczce i papirusie [...], Koszalin 1997, s. 37.

Źródło 2. Mapa

Atlas historyczny dla szkół średnich, red. J. Konarski, A. Daniluk, Warszawa 2001, s. 3.

Rozstrzygnij, czy na mapie (źródło 2.) przedstawiono skutki wojny, której początki przedstawiono w tekście (źródło 1.). Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do informacji z obu źródeł.

Rozstrzygnięcie: .........................

Uzasadnienie:

.........................

Zadanie 3. (0–2)

Fragment Żywotów sławnych mężów Plutarcha

Wsiadł na jakiś wynajęty wóz i pojechał na nim początkowo jakąś inną drogą, lecz zaraz skręcił w kierunku Ariminum i tak dotarł do rzeki dzielącej Galię Przedalpejską od właściwej Italii. [...] Miotany wielkością zamierzeń, na które się porwał, zwolnił biegu, a na końcu zatrzymał się nawet w drodze i w milczeniu, pełen wahania, długo namyślał się nad wszystkim [...]. Ostatecznie jednak zdobył się na odwagę, otrząsnął się z tych myśli i rzucił się w objęcia przyszłości, wypowiadając owe znane słowa: Alea iacta est – „Kości zostały rzucone”. [...] Zaraz też przekroczył rzekę i odtąd już pędem jechał dalej, tak że jeszcze przed świtem znalazł się w Ariminum i utrzymał to miasto w swych rękach.

A. Paner, J. Iluk, Na tabliczce i papirusie [...], Koszalin 1997, s. 78–79.

Napisz, kogo dotyczy przedstawiony w źródle opis, i przedstaw polityczny skutek decyzji podjętej przez tę osobę.

Osoba: .........................

Polityczny skutek:

.........................

Zadanie 5. (0–2)

Fragment pisma papieża Grzegorza VII

[W]ydaliśmy na synodzie naszym następujące postanowienie: ci, którzy [...] za wynagrodzeniem osiągnęli jakikolwiek stopień lub urząd duchowny, nie mają zajmować na przyszłość w Kościele Świętym żadnego stanowiska urzędowego; a także ci, którzy za pieniądze dzierżą kościoły, mają je bezwzględnie utracić, aby nie można ich było później sprzedać lub kupić. Niemniej też ci, którzy trwają w grzechu nierządu, nie mają odprawiać mszy albo mając niższe święcenia, zarządzać ołtarzem. Stanowimy też, że gdyby oni wzgardzili postanowieniem naszym i Ojców Świętych, lud żadną miarą nie ma przyjmować ich posług, aby ci, którzy dla miłości Boga i godności urzędu nie chcą się poprawić, przyszli do rozumu przez wstyd i łajanie ludu.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 6, oprac. J. Żuławiński, Warszawa 1959, s. 15.

Zadanie 6. (0–2)

Źródło 1. Fragment opracowania historycznego

Zasługi [tego władcy] dla utrzymania państwa polskiego, jego całości i indywidualności są niepodważalne. Pod wieloma względami przypomina swojego pradziada [...]: trzeźwą kalkulacją polityczną, dostosowaniem celów do aktualnych możliwości, wysuwaniem realnych osiągnięć przed spektakularne wyczyny i blask wspaniałych gestów. Na zbudowanym przez ojca mocnym fundamencie mógł się później Bolesław [...] pokusić o ponowne wkroczenie na arenę polityki europejskiej, a także o przywrócenie korony królewskiej.

G. Labuda, Korona i infuła. Od monarchii do poliarchii, Kraków 1996, s. 4.

Źródło 2. Tablica genealogiczna Piastów [fragment]

Na podstawie: M. Bogucka i in., Dynastie panujące w Polsce, Wrocław 2007, s. 25–26.

Zadanie 7. (0–1)

Źródło 1. Fragment dokumentu z epoki

Zamierzając [...] miasto założyć w Krakowie i tam ludzi z różnych stron świata zebrać, podajemy do wiadomości wszystkim [...], że my, Bolesław, z łaski bożej książę krakowski i sandomierski, wraz z matką Grzymisławą i z małżonką naszą Kunegundą, na tym prawie je osadzamy, na którym i miasto Wrocław założono, ale nie według tamecznej praktyki, lecz według tego, co zgadza się z prawem i formą miasta Magdeburga, tak iżby z wątpliwościami, gdyby powstały, odnoszono się do tamtejszego pisanego prawa.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 8, oprac. R. Heck, Warszawa 1959, s. 4–5.

Źródło 2. Plan Krakowa

Atlas historyczny Polski, red. W. Czapliński, T. Ładogórski, Warszawa 1996, s. 9.

Rozstrzygnij, czy źródło 2. przedstawia układ przestrzenny Krakowa przed wydaniem dokumentu przytoczonego w źródle 1., czy – po jego wydaniu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do informacji zawartych w obu źródłach.

Rozstrzygnięcie: .........................

Uzasadnienie:

.........................

Zadanie 8. (0–1)

Źródło 1. Fragment kroniki średniowiecznej

Był ze czcią koronowany w katedrze krakowskiej na króla Polski. Ziemię kujawską, którą jeszcze za czasów ojca jego zajęli Szpitalnicy Najświętszej Maryi Jerozolimskiej z domu niemieckiego, bez wojny i jednego cięcia mieczem od nich odzyskał. Niedługo zaś potem książęta, panowie i cała szlachta ruska, nie mogąc się oprzeć jego potędze, dobrowolnie poddali mu siebie i swoje mienie, przyjęli go za swego pana [...].

D. Ostapowicz, S. Suchodolski, D. Szymikowski, Od Hammurabiego [...], t. 1, Gdańsk 1999, s. 186–187.

Źródło 2. Mapa. Polska Piastów i Polska Jagiellonów

T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w źródłach [...], Toruń 2004, s. 145.

Rozstrzygnij, którym numerem oznaczono w legendzie mapy (źródło 2.) granice państwa polskiego ukształtowane za panowania władcy opisanego w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu źródeł.

Rozstrzygnięcie: .........................

Uzasadnienie:

.........................

Zadanie 9. (0–1)

Źródło 1. Fragment opracowania historycznego

Pod wpływem oddziaływania pozostałości kulturowych świata starożytnego, wpływów renesansu karolińskiego i dalekiej, ale konsekwentnie rozwijającej się architektury bizantyjskiej [...] ukształtował się we Francji nowy styl w architekturze [...]. Rozpowszechnia go od IX wieku na terenie Francji, a potem Włoch i Niemiec [...] zakon benedyktynów, a w końcowym okresie także cystersów. [...] Otwory okienne giną niemal na tle ścian, gdyż ich wielkość ograniczały wymogi ówczesnej techniki obronnej. Większe otwory występują w razie zastosowania podziału okna na dwie i trzy części [...].

E. Charytonow, Zarys historii architektury, Warszawa 1963, s. 84–89.

Źródło 2. Fotografie kościołów

https://pl.wikipedia.org

Rozstrzygnij, na której fotografii ze źródła 2. – A czy B – została przedstawiona budowla charakterystyczna dla stylu, który opisano w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij, podając jedną widoczną cechę tego stylu.

Rozstrzygnięcie: .........................

Uzasadnienie:

.........................

Zadanie 10. (0–3)

Fragment opracowania historycznego

Tak doszło do słynnego zjazdu monarchów, Maksymiliana, Władysława i Zygmunta, [...] w Wiedniu, w lipcu 1515 roku. Cesarz oferował swoje pośrednictwo w zawarciu pokoju polsko-moskiewskiego [...]. Maksymilian wycofywał też poparcie dla pretensji Krzyżaków, ale Zygmunt zrezygnował z prawa patronatu nad Zakonem [...]. Najistotniejsze były umowy matrymonialne. [...] [I]stotne tu były układy między Maksymilianem a Władysławem, projekt wyswatania cesarskich wnuków, [...] z dziećmi króla Czech i Węgier, Ludwikiem i Anną. [...] Ale było coś z hazardu, obcego naturze Zygmunta, w owej ugodzie: czyż mógł się spodziewać, jakie [...] przyniesie [...] nieszczęścia Węgrom?

S. Grzybowski, Dzieje Polski i Litwy (1506–1648), Kraków 2000, s. 30–31.

Zadanie 12. (0–2)

Źródło 1. Fragment relacji z epoki

Miesiąca novembra¹ dnia 11., w dzień świętego Marcina, dał Pan Najwyższy ojczyźnie naszej utrapionej szczęśliwą wiktoryją [...] nad nieprzyjacielem poganinem [...], który niesłusznie wdarłszy się do nas, wziął nam [...] – Kamieniec Podolski. [...] Nazajutrz po tej szczęśliwej wiktoryjej znowu Pan Najwyższy Ojczyznę osierociwszy zasmęcił, kiedy nam prawie anioła dawszy za króla Michała [...] książęcia zabrał insperate² we Lwowie.

¹ November – listopad.

² Insperate – niespodziewanie.

J.W. Poczobutt-Odlanicki, Pamiętnik, Warszawa 1987, s. 271–272.

Źródło 2. Medal z epoki

Tłumaczenie napisu: Innocenty XI papież, Leopold I cesarz, Jan III król Polski, Marcantonio Giustiniani książę Wenecji.

https://en.numista.com

Zadanie 14. (0–2)

Źródło 1. Tablica genealogiczna Hohenzollernów [fragment]

Na podstawie: Dynastie Europy, red. A. Mączak, Wrocław 2009, s. 114.

Źródło 2. Fragmenty opracowania historycznego

Fragment A: Efektem nowego układu sił i determinacji sojuszników w blokowaniu wpływów państw zachodnich w Europie Środkowo-Wschodniej był tzw. traktat Löwenwolda [...] – zwany także traktatem trzech czarnych orłów – przewidujący wykluczenie kandydatury do tronu polskiego zarówno Wettina, jak Leszczyńskiego, na rzecz „Piasta” lub infanta portugalskiego Emanuela. Porozumienie to [...] ukazywało [...] intencje sąsiadów wobec Rzeczypospolitej i było zapowiedzią, że dwór berliński dąży do przejęcia inicjatywy w czasie zbliżającego się bezkrólewia.

Fragment B: W tej sytuacji powstał w Berlinie pomysł uspokojenia sytuacji w Europie kosztem Rzeczypospolitej, sformułowany przez [króla Prus] [...]. Powstrzymana na Bałkanach Rosja miała uzyskać rekompensatę, przez aneksję części terytorium państwa polsko-litewskiego i dopuścić do niej sojuszników. Cesarzowa Austrii Maria Teresa wahała się przed zagarnianiem cudzych terytoriów, ale przeważyło zdanie współrządzącego z nią syna Józefa II [...].

U. Augustyniak, Historia Polski [...], Kraków 2008, s. 804, 859.

Zadanie 16. (0–3)

Fragment relacji z epoki

Dzień, kiedy Mikołaj objął tron, był dniem wybuchu buntu gwardii. [...] Jego postawa wobec zbuntowanej gwardii była podobno tak imponująca, że jeden ze spiskowców podszedł doń cztery razy, aby go zabić w czasie przemowy do oddziału, i cztery razy nędznikowi zabrakło odwagi [...]. Dobrze poinformowani ludzie przypisują ten bunt wpływowi tajnych towarzystw, które podobno toczyły Rosję od czasu kampanii wojsk sprzymierzonych we Francji i częstych oficerów rosyjskich do Niemiec. [...] Środkiem wybranym przez spiskowców dla podburzenia wojska było śmieszne kłamstwo: rozpowszechniono pogłoskę, że Mikołaj uzurpuje koronę należną jego bratu Konstantemu, który podobno znajdował się w drodze do Petersburga, by dochodzić swoich praw z bronią w ręku.

Markiz de Custine, Listy z Rosji [...], Warszawa 1991, s. 89–90.

Zadanie 17. (0–1)

Źródło 1. Fragment tekstu pieśni

Bartoszu, Bartoszu,
Oj, nie traćwa nadziei:
Bóg pobłogosławi –

Ojczyznę nam zbawi! [...]

Z maleńkiej iskierki –
Oj, wielki ogień bywa;
Pękną chociaż twarde,

Przemocy ogniwa!

Oj ostre! oj ostre,
Ostre kosy nasze,
Wystarczą na krótkie

Moskiewskie pałasze.

Kiliński był szewcem,
Podburzył Warszawę,
Wyprawił Moskalom

Weselisko krwawe

https://www.sbc.org.pl

Źródło 2. Fotografia muralu w Łomży

Na podstawie: http://600.lomza.pl

Rozstrzygnij, czy wydarzenia opisane w tekście pieśni miały miejsce w czasie powstania narodowego, do którego odnosi się mural. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści obu źródeł.

Rozstrzygnięcie: .........................

Uzasadnienie:

.........................

Zadanie 19. (0–3)

Źródło 1. Fragment reportażu E. Hemingwaya z okresu międzywojennego

Jeżeli jesteście obywatelem francuskim mającym francuski paszport, to człowiek za
kontuarem stempluje go wam [...] i przechodzicie przez most do okupowanych Niemiec. [...] W Strasburgu nie można było dostać marek, bo rosnący kurs wymiany już wiele dni temu ogołocił bankierów, wymieniliśmy trochę francuskich pieniędzy na dworcu kolejowym w Kehl. Za dziesięć franków otrzymałem sześćset siedemdziesiąt marek. Dziesięć franków to równowartość mniej więcej dziewięćdziesięciu centów w pieniądzach kanadyjskich. Te dziewięćdziesiąt centów wystarczyło mojej żonie i mnie na cały dzień intensywnych wydatków, a pod koniec tego dnia zostało nam jeszcze sto dwadzieścia marek! [...] Bardzo przyjemnie wyglądający siwobrody stary pan widział, jak kupowaliśmy jabłka, i uchylił kapelusza. [...] Odszedł ulicą stąpając dokładnie tak, jak białobrodzi starzy panowie starego reżimu stąpają we wszystkich krajach, ale popatrzył na jabłka bardzo tęsknie. [...] Jest typem człowieka, którego dochody nie rosną wraz z malejącą siłą nabywczą marki i korony

S. Sierpowski, Źródła do historii powszechnej [...], t. 1, Poznań 1989, s. 263–265.

Źródło 2. Fotografia bawiących się dzieci z 1923 roku

https://www.berliner-zeitung.de

Zadanie 21. (0–2)

Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę – podaj obok fragmentów biografii odpowiadające im nazwiska.

	Fragment biografii	Nazwisko
A.	Po wybuchu I wojny światowej w c.k. armii, następnie przeniesiony do Legionów Polskich, przeszedł cały ich szlak bojowy. Uczestnik wojny polsko-ukraińskiej i wojny polsko- bolszewickiej. Od listopada 1936 r. Marszałek Polski. W kampanii wrześniowej 1939 r. Naczelny Wódz WP. W październiku 1941 r. przez Słowację powrócił do okupowanej Polski. Zamieszkał w Warszawie, gdzie zmarł w grudniu 1941 r.
B.	W czerwcu 1908 r. współzałożyciel Związku Walki Czynnej. Od 17 sierpnia 1914 r. szef Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego. Uczestnik wojny polsko-ukraińskiej i wojny polsko-bolszewickiej. Od 30 września 1939 r. premier rządu RP na Uchodźstwie. Zginął 4 lipca 1943 r. w katastrofie lotniczej koło Gibraltaru. Jego prochy 17 września 1993 r. prochy przeniesiono na Wawel.
C.	W sierpniu 1914 r. organizator Legionu Wschodniego we Lwowie. W lipcu 1918 r. przez Murmańsk dotarł do Francji, gdzie został dowódcą Armii Polskiej. W kwietniu 1919 r. z częścią Armii powrócił do Polski. 10 lutego 1920 r. dokonał uroczystych zaślubin Polski z Bałtykiem. Od października 1939 r. minister bez teki w rządzie RP na Uchodźstwie. Zmarł w 1960 r. w Londynie.

Na podstawie: W. Wysocki, W. Cygan, J.J. Kasprzyk, Legiony Polskie [...], Warszawa 2017, s. 43, 52, 61, 80.

Zadanie 22. (0–1)

Źródło 1. Fragment wspomnień

Doskoczyłem do okna i widzę, jak kilka kompanii niemieckiego wojska dobrze uzbrojonego maszeruje przez ulicę i śpiewają – „Die Wacht am Rhein”¹. Widzę, że wojska skręcają z ulicy Wiktorii na ulicę Berlińską. Niebawem będą przechodziły koło Bazaru, gdzie Paderewski mieszka. Tam może się stać jakie nieszczęście, bo Niemcy będą chcieli znowu chorągwie Ententy zrywać, ten pochód pachnie mi rozlewem krwi. Na powstanie nie jesteśmy dostatecznie przygotowani, a w razie gdyby Niemcy nas zaatakowali, trzeba będzie walkę z nimi stoczyć, więc pośpieszę za nimi. Zobaczyłem, czy rewolwer dobrze nabity, drugi włożyłem do kieszeni i w imię Boże wybiegłem na ulicę.

¹ „Straż na Renie”.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 51, oprac. T. Jędruszczak, Warszawa 1960, s. 3.

Źródło 2. Plakietka z epoki

https://pl.wikipedia.org

Rozstrzygnij, czy na plakietce przedstawiono godło oddziału walczącego w powstaniu, o którym mowa w tekście. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu źródeł.

Rozstrzygnięcie: .........................

Uzasadnienie:

.........................

Zadanie 26. (0–15)

Zadanie zawiera trzy tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania. Twoja wypowiedź powinna liczyć minimum 300 słów.

1. Problem krzyżacki był głównym zagadnieniem polityki władców Polski z dynastii Jagiellonów. Zajmij stanowisko wobec powyższej tezy i je uzasadnij, uwzględniając w swojej argumentacji panowanie trzech wybranych władców z tej dynastii.

2. To polityka sąsiadów doprowadziła do upadku Rzeczypospolitej w XVIII wieku. Zajmij stanowisko wobec powyższej tezy i je uzasadnij, uwzględniając w swojej argumentacji aspekt polityczny, społeczno-gospodarczy i kulturowy.

3. Blok państw komunistycznych w Europie w latach 1945–1989 nie był monolitem. Zajmij stanowisko wobec powyższej tezy i je uzasadnij, przedstawiając losy trzech wybranych krajów bloku wschodniego.

WYPRACOWANIE

na temat nr .................

.........................
.........................

Udostępnij

« powrót

Pomysły na studia dla maturzystów - ostatnio dodane artykuły

Zarządzanie na Akademii WIT to przyszłość w świecie biznesu

Mechatronika na Akademii Śląskiej - świat techniki w zasięgu ręki

Kontroler ruchu lotniczego - specjalność na matematyce stosowanej w PANS

Psychologia: czy to kierunek dla Ciebie? Sprawdź, jakie musisz mieć predyspozycje

Gospodarka turystyczna: biznes i pasja w służbie turystyki

Elektronika i telekomunikacja na Uniwersytecie Morskim w Gdyni

Iberoznawstwo – klucz do kultury hiszpańskojęzycznej i portugalskiej

Studia na kierunku fizyka techniczna na AGH – droga do eksperckiej wiedzy i praktycznych umiejętności w świecie nauki i technologii

Dziennikarstwo i nowe media w Collegium Civitas - nowoczesna edukacja medialna w centrum Warszawy

Artykuł sponsorowany

Jak wyłączyć iPhone’a?

Bezpieczeństwo wewnętrzne na UNS w Łodzi – klucz do stabilności i ochrony publicznej

Grafika na AHE – twórcza podróż w świat nowoczesnych technologii

Fizjoterapia w KWSPZ – profesjonalna ścieżka kariery dla przyszłych specjalistów branży medycznej

Psychologia w Wyższej Szkole Zdrowia w Gdańsku – ścieżka do zawodu zaufania publicznego

Artykuł sponsorowany

32 Lata Doskonałości: Jak UTH Utrzymuje Wysokie Standardy

Logopedia kliniczna z terapią zajęciową - nowa droga do pracy w ochronie zdrowia i oświacie

Mechanika i budowa maszyn w ATA to praktyczne studia inżynierskie z perspektywami na przyszłość

Psychodietetyka w WSAiB – studia łączące psychologię i dietetykę

Logopedia z fonoaudiologią na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku - solidne fundamenty dla przyszłych specjalistów

Zostań inżynierem danych i specjalistą ds. sztucznej inteligencji – ciekawa specjalność na informatyce na Akademii WIT

Rekrutacja na studia wg przedmiotów zdawanych na maturze

Wyszukaj kierunki studiów i uczelnie, w których brany jest pod uwagę tylko 1 przedmiot zdawany na maturze na poziomie podstawowym (często uczelnie dają do wyboru kilka przedmiotów a wybieramy z nich jeden):

Przykłady:

kierunki studiów po maturze z polskiego

kierunki studiów po maturze z matematyki

kierunki studiów po maturze z angielskiego

kierunki studiów po maturze z francuskiego

kierunki studiów po maturze z hiszpańskiego

kierunki studiów po maturze z niemieckiego

kierunki studiów po maturze z rosyjskiego

kierunki studiów po maturze z włoskiego

kierunki studiów po maturze z biologii

kierunki studiów po maturze z chemii

kierunki studiów po maturze z filozofii

kierunki studiów po maturze z fizyki