Pełni funkcję marszałka województwa, starosty powiatowego, prezydenta miasta, wójta itp.; organizuje pracę, kieruje bieżącymi sprawami oraz reprezentuje jednostkę samorządu terytorialnego na zewnątrz; uczestniczy w pracach rady, komisji i instytucji samorządowych.
Główne zadania:
- organizowanie i kierowanie pracą urzędu marszałkowskiego, powiatowego, miejskiego lub gminnego;
- wydawanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej;
- podpisywanie decyzji wydanych przez organ wykonawczy samorządu terytorialnego w sprawach z zakresu administracji publicznej;
- pełnienie funkcji przełożonego pracowników urzędu i kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych;
- upoważnianie do wydawania w swoim imieniu decyzji, o których mowa w ustawie o samorządzie województwa lub powiatu;
- sprawowanie zwierzchnictwa nad określnymi w ustawie jednostkami (wojewódzkich / powiatowych służb, inspekcji i straży), w tym: powoływanie i odwoływanie ich kierowników, wykonywanie wobec nich czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, zatwierdzanie programów ich działania, uzgadnianie wspólnych działań tych jednostek, zlecanie przeprowadzenia kontroli;
- opracowywanie planów operacyjnych ochrony przeciwpowodziowej oraz ogłaszanie i odwoływanie pogotowia i alarmu przeciwpowodziowy;
- podejmowanie najważniejszych decyzji w sprawach dotyczących jednostki samorządu terytorialnego;
- uczestniczenie w pracach rady i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany (w przypadku radnego i starosty/marszałka będących radnymi);
- wybieranie przewodniczącego rady (w przypadku radnego i starosty/marszałka będących radnymi);
- reprezentowanie wyborców w radzie i w innych instytucjach samorządowych oraz troszczenie się o ich sprawy;
- utrzymywanie stałej więzi z mieszkańcami i ich organizacjami (w przypadku radnego);
- przyjmowanie zgłaszanych przez mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego postulatów i przedstawianie ich do rozpatrzenia;
- reprezentowanie jednostki samorządu terytorialnego;
- zapewnienie podległym urzędnikom bezpiecznego środowiska pracy, dbanie o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowanie przepisów prawa dotyczących ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Zadania dodatkowe:nawiązywanie współpracy z innymi samorządami w kraju i za granicą;
zasiadanie w komisjach, radach i innych ciałach, o ile nie wykluczają tego przepisy.