Specjalista terapii uzależnień wykonuje działania diagnostyczno-analityczne, terapeutyczne, profilaktyczne, psychoedukacyjne i psychospołeczne osób uzależnionych w celu realizacji założeń terapeutycznych.
Specjalista terapii uzależnień jest zawodem z obszaru ochrony zdrowia, wymagającym przede wszystkim wiedzy psychoterapeutycznej, ale również wiedzy medycznej, psychologicznej i pedagogicznej. Celem jego pracy jest diagnoza zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych (zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10), prowadzenie terapii indywidualnej i grupowej, działania psychoedukacyjne, psychospołeczne i profilaktyczne wobec osób uzależnionych, współuzależnionych oraz ich środowiska życia. Specjalista terapii uzależnień przygotowuje analizy i diagnozy, programy profilaktyczne i psychoedukacyjne skierowane do osób z obszaru niskiego i wysokiego ryzyka, dzieci, młodzieży i dorosłych oraz wdraża je. Specjalista terapii uzależnień prowadzi diagnozę zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych w celu określenia zagrożeń i następstw w wymiarze indywidualnym i społecznym. Na tej podstawie opracowuje indywidualny program terapii. Realizuje terapię z użyciem metod, technik i narzędzi adekwatnych do typu uzależnienia. Jest odpowiedzialny za dobór metod, technik i narzędzi diagnostyczno-analityczno-terapeutycznych oraz motywacyjno-wspierających. W pracy obowiązują go zasady etyczne i dbałość o standard wykonywanych usług. Do jego zadań należy ocena i ewaluacja bieżących efektów pracy z pacjentem/klientem oraz dbanie o samodoskonalenie.