Wybrane uwagi dotyczące oceny elementów treści
ROZPRAWKA
Temat
Coraz częściej pojawiają się propozycje wprowadzenia zakazu wjazdu samochodów do
centrów miast. Napisz rozprawkę, w której przedstawisz dobre i złe strony wprowadzenia
takiego zakazu.
Rozprawka to wypowiedź, w której zdający rozważa zagadnienie podane w poleceniu,
przedstawiając argumenty, wspierając je dodatkowymi wyjaśnieniami oraz/lub przykładami.
Autor rozprawki „za i przeciw” powinien przedstawić argumenty za i przeciw, odpowiednio
sygnalizując przyjęty schemat w tezie wspartej adekwatnymi argumentami i właściwym
zakończeniem.
Dobrze napisana rozprawka:
•
omawia zagadnienie w sposób przejrzysty i logiczny; wszystkie jej części
(wstęp, rozwinięcie, zakończenie) są podporządkowane jednej myśli
głównej
• zawiera jasno sformułowaną tezę, odpowiednią do formy rozprawki
• charakteryzuje się stylem formalnym.
Teza
1. Aby teza rozprawki była uznana za zgodną z tematem, wymagane jest odniesienie się do
pomysłu wprowadzenia zakazu wjazdu samochodów do centrów miast oraz zaznaczenie, że
w pracy będą rozpatrywane dobre i złe strony takiego rozwiązania (wymaga tego ten typ
rozprawki), np.
More and more cities consider banning cars from their centres. Such
a decision would have some good and bad sides.
Jeśli teza dotyczy wjazdu samochodów do miast i zapowiada oczekiwaną strukturę
rozprawki, ale zdający nie precyzuje, że chodzi o wprowadzenie zakazu i wjazd do centrów,
uznaje ją się za odbiegającą od tematu, np.
More and more cities opt for banning cars from
cities. It has good and bad sides.
Odniesienie się do wad i zalet poruszania się samochodów w centrach miast / wjeżdżania
samochodów do centrów miast lub wyrażenie opinii na temat poruszania się samochodów
po centrach miast jest tezą odbiegającą od tematu, np.
There are good and bad sides of cars
driving into city centres; Cars should not be able to ride in city centres;
Jeśli teza dotyczy wjazdu samochodów do miast, ale zdający nie precyzuje, że chodzi
o wprowadzenie zakazu i wjazd do centrów, a jednocześnie teza nie zapowiada oczekiwanej
struktury rozprawki, uznaje się ją za niezgodną z tematem, np.
Cars should not drive in
cities.
Pomysł wprowadzenia zakazu wjazdu samochodów do centrum może być wyrażony
w różny sposób, np.
Cities are going to ban/prohibit/forbid cars from the centre; In many
cities laws closing city centers to cars are introduced; Authorities want to stop cars from
entering city center; Residents want regulations which will stop cars from driving into city
centres; People want to stop cars from entering city centres; People are against allowing
cars into the city centres.
2. Opisanie problemu, który jest tematem rozprawki, np. stwierdzenie, że w wielu miastach
planowane jest wprowadzenie takiego zakazu, nie jest tezą.
3. Teza musi zapowiadać oczekiwaną strukturę rozprawki, wskazywać, że prezentowane będą
wady i zalety. Na przykład: ...są plusy i minusy takiej decyzji...; ...ma wiele zalet, ale
spowoduje też wiele problemów.
4. Jeśli teza jest pytaniem, które nie zapowiada struktury rozprawki, np. Czy to dobry pomysł?,
uznaje się ją za odbiegającą od tematu.
5. Fakt, że teza nie zapowiada oczekiwanej struktury rozprawki, jest poważną usterką
w zakresie zgodności z tematem. Jeśli teza nie zapowiada oczekiwanej struktury rozprawki
ORAZ jest niezgodna z treścią rozwinięcia, jest kwalifikowana na poziom 0. (np. rozprawka
za i przeciw z jednostronną tezą oraz dwustronną argumentacją).
6. Użycie zwrotów typu: Moim zdaniem, Według mnie nie wpływa na obniżenie jakości tezy
w rozprawce „za i przeciw”, jeśli zdający wskazuje w tezie na wady i zalety danego
zjawiska.
7. Rozpatrując zgodność tezy z treścią pracy, bierze się pod uwagę jej zgodność
z rozwinięciem wypracowania.
8. Jeśli zdający nadaje tytuł rozprawce, nie bierze się go pod uwagę, oceniając pracę.
przykłady:
Teza zgodna z tematem, zapowiada oczekiwaną strukturę rozprawki.
Ban on allowing cars in city centres is a regulation
considered in many countries. The idea has many
supporters and opponents.
Teza odbiegająca od tematu (brak
odniesienia do centrów miast oraz
wprowadzenia zakazu wjazdu).
I’m writing to present good and bad sides of cars
moving in cities.
Teza odbiegająca od tematu (nie zapowiada oczekiwanej struktury rozprawki)
Many drivers might soon face a situation when they are not allowed to drive in city centres. It is a very good idea.
Brak tezy.
Many city councils want to ban cars from the centres.
Teza niezgodna z tematem.
Almost everybody drives a car in our times. So many cars on the roads are a real problem for our country.
There are good and bad sides of it.
Teza niejasna.
The subject matter of this essay is complicated. There are advantages and disadvantages of it.
Teza zgodna z tematem, zapowiada oczekiwaną strukturę rozprawki.
More
and more often we hear about regulations which could ban cars from city
centres. What are the advantages and disadvantages of that?
Teza odbiegająca od tematu (nie zapowiada oczekiwanej struktury rozprawki)
Is it good or bad that there is a plan to create car-free zones in many city centres?
Elementy tematu
1. Elementami są: dobre i złe strony wprowadzenia zakazu wjazdu samochodów do
centrów miast.
2. Wprowadzenie zakazu może wynikać z woli władz miasta, mieszkańców, organizacji
ekologicznych, itp.
3. Korzyści i problemy wynikające z wprowadzenia takiego zakazu mogą dotyczyć pieszych,
kierowców, mieszkańców, itp.
4. Jeśli argument przedstawiony przez zdającego (wada lub zaleta) jest sprzeczny z tematem,
czyli wprowadzeniem zakazu wjazdu samochodów do centrów miast, nie bierze się tego
argumentu pod uwagę, oceniając dany element.
np. New cars are very expensive and many people can’t afford them. (argument nie odnosi
się do zakazu wjazdu samochodów do centrów miast).
5. Jeśli zdający we wstępie wprowadza temat zakazu wjazdu samochodów do centrów miast,
a w argumentacji pisze o zakazie wjazdu do miast a nie ich centrów, taka realizacja
poszczególnych elementów jest akceptowana.
6. Jeśli zdający w całej pracy odnosi się do zakazu poruszania się samochodów w miastach
(a nie ich centrach), taka realizacja poszczególnych elementów tematu jest kwalifikowana
na poziom niższy.
7. Jeśli zdający omawia w pracy inne zagadnienie związane z poruszaniem się samochodów
po centrach miast, np. zakaz parkowania w centrach miast, taka realizacja odbiega od tematu
i jest kwalifikowana na poziom niższy.
8. Jeśli praca dotyczy zakazu, który został już wprowadzony, taka realizacja tego tematu jest
akceptowana.
Podsumowanie: właściwe i adekwatne do tematu zakończenie wypowiedzi
1. Rozpatrując zgodność zakończenia z treścią pracy, bierze się pod uwagę zgodność tej części
pracy z rozwinięciem wypracowania.
2. Jeśli w rozwinięciu zdający podaje wady i zalety, a w podsumowaniu pisze, zgodnie
z przedstawioną argumentacją, że jest więcej zalet/wad, to takie zakończenie jest
akceptowane jako zgodne z treścią i tematem.
Przykłady schematycznego zakończenia rozprawki
As you can see there are advantages and disadvantages of this regulation.
To sum up there are good and bad sides.
Przykłady zakończenia luźno związanego z tematem
It is difficult to satisfy wishes of all city residents.
It’s obvious that driving in cities is a real challenge.
ARTYKUŁ PUBLICYSTYCZNY
Temat
Bieganie stało się bardzo popularne wśród osób dbających o swoją kondycję. Napisz artykuł,
w którym omówisz przyczyny popularności tej formy aktywności fizycznej
i zrelacjonujesz ciekawą imprezę dla biegaczy, w której brałeś(-aś) udział.
W artykule publicystycznym zdający wyraża swoje stanowisko wobec problemu/zjawiska
społecznego wskazanego w poleceniu. Celem artykułu jest rzeczowe przedstawienie
omawianej kwestii. Artykuł może zawierać elementy opisu, sprawozdania, recenzji,
komentarze odautorskie, ocenę faktów, elementy opinii oraz może również podejmować próbę
kształtowania opinii czytelników.
Dobrze napisany artykuł:
• ma tytuł przyciągający uwagę czytelnika
• zawiera wstęp, w którym autor stara się zachęcić czytelnika do przeczytania tekstu,
np. przywołując fakt lub anegdotę, sygnalizując temat artykułu w formie pytania, używając
barwnego języka
• może zawierać pytania zachęcające czytelnika do dalszych rozważań na temat poruszany
w tekście.
Wstęp
1. Aby wstęp był uznany za zgodny z tematem, zdający powinien odnieść się np. do
popularności biegania / potrzeby poprawy kondycji fizycznej / uprawiania sportu jako
elementu zdrowego stylu życia w sposób zachęcający do dalszej lektury.
2. Zdający nie musi odnosić się we wstępie do przyczyn popularności biegania oraz swojego
udziału w imprezie dla biegaczy.
Przykład wstępu zgodnego z tematem i ciekawego
Every morning when I look out of the
window, I see people jogging in the park. I
haven’t joined them yet but who knows...
Maybe someday I will. But first I decided to
research what makes them get out of bed so
early and why they are all attracted to this
particular activity.
Przykłady wstępów schematycznych
I like running/jogging. It makes me feel better
and healthier.
In my article I will tell you about the
popularity of running in our society.
Elementy tematu
Elementami są: (1) omówienie przyczyn popularności biegania jako formy dbania o kondycję
fizyczną, (2) opis imprezy dla biegaczy, w której piszący brał udział.
1) omówienie przyczyn popularności biegania
Wymagane jest omówienie przyczyn popularności biegania (jako metody dbania o kondycję
fizyczną). Akceptowane są różne formy biegania: jogging, udział w maratonach lub innego
rodzaju biegach lub wyścigach. Jeżeli zdający przedstawia skalę popularności biegania lub przedstawia swoją opinię na temat
popularyzacji biegania, ale nie uwzględnia w swojej wypowiedzi żadnych powodów tego
zjawiska, taka realizacja pierwszego elementu tematu jest kwalifikowana na poziom 0.
(2) zrelacjonowanie imprezy dla biegaczy, w której osoba pisząca artykuł brała udział
Wymagane są wypowiedzi, w których zdający relacjonuje imprezę dla biegaczy, w której brał
udział. Dopuszczalne jest, że brał udział w imprezie dla biegaczy jako kibic (na żywo).
Jeśli zdający relacjonuje imprezę dla biegaczy, w której nie brał udziału lub opisuje imprezę
cykliczną w czasie teraźniejszym (np. poleca imprezę dla biegaczy, o której słyszał lub oglądał
w telewizji), taka realizacja tego podpunktu polecenia jest kwalifikowana maksymalnie na
poziom 1.
Opis imprezy, w której osoba pisząca brała udział, może stanowić rozwinięcie tego elementu
tematu. (także w czasie teraźniejszym)
Jeśli zdający relacjonuje imprezę dla biegaczy, w której zamierza wziąć udział, taka realizacja
tego podpunktu polecenia jest kwalifikowana maksymalnie na poziom 1.
Jeśli zdający uzasadnia, dlaczego warto wziąć udział w jakiejś imprezie dla biegaczy, w której
uczestniczył, ale ta rekomendacja nie uwzględnia żadnych elementów relacji z imprezy / opisu
imprezy, taka realizacja tego podpunktu polecenia jest kwalifikowana na poziom 0.
Akceptowana jest sytuacja, w której zdający opisuje imprezę dla biegaczy, ale nie jest to sam
bieg, np. spotkanie uczestników przed lub po biegu.
Podsumowanie: właściwe i adekwatne do tematu zakończenie wypowiedzi
Rozpatrując zgodność zakończenia z treścią pracy, bierze się pod uwagę zgodność tej części pracy z rozwinięciem wypracowania.
Przykłady schematycznego zakończenia artykułu
As you can see running is very popular.
I hope more and more people will start running.